شهر گرمای شرجی و گرد و خاک چند سال اخیر در این بازه زمانی، به نظر، پاک‌تر و روح‌نوازتر از فصل تابستان آن است. شهری که منبع حیات و انرژی ایران شناخته شده، در نخستین نگاه، آن‌چنان چشمانت را به دیدن آهن و فولاد عادت می‌دهد که گویا از ابتدا، چیزی به غیر از این را نمی‌دیدی!
عسلویه، عروس شهرهای جنوب کشور، واقع در جنوب شرقی‌ترین نقطه استان بوشهر، یکی از مناطق مهم کشور از نظر انرژی و ذخایر گازی موجود در آن است. ذخایری که 8 درصد گاز کل جهان و بیش از 48 درصد گاز کل ایران برآورد می‌شود. این یک حقیقت و یک واقعیت غیر قابل انکار است که این بخش استراتژیک از کشور، نقش مهمی در تپش قلب اقتصاد ایران ایفا می‌کند.
24 فاز در منطقه‌ای کوچک از کشور و وجود دو نیروگاه تولید برق به فاصله 20 کیلومتری از هم، این منطقه را استراتژیک‌تر و پراهمیت‌تر از سال‌های گذشته کرده است.
پایتخت انرژی ایران و پالایشگاه‌های اطراف آن؛ جم، پارسیان و پارس جنوبی نمونه روشنی از هم‌آغوشی آهن و فولاد در دل جزیره‌ای زیبا است که در عین حال، پایتخت نفت، گاز، فولاد و درآمد ملی نیز محسوب می‌شود.
هوای نسبتاً خوب این منطقه در این فصل از سال که نیمه دوم مهرماه است، این نوید را می‌دهد که خبری از گرمای کشنده تابستان‌ها نیست! شاید هم بهتر باشد سفر به این مناطق و به‌منظور تهیه گزارش، برای هر منطقه، متناسب با شرایط آب و هوایی آن باشد تا بهتر بتوانی سختی‌های کار را اگرچه لمس نه، ولی درک کنی!
بیست و هفتمین روز از نخستین ماه از فصل پاییز و در سالروز بیست و سومین سال تأسیس شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، با معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران و جمعی از مدیران ارشد این شرکت و نیز، جمعی از خبرنگاران و عکاسان راهی پایتخت گاز ایران شدیم تا شاید بتوانیم ذره‌ای از تلاش‌های بزرگ‌مردان گازی را به تصویر و قلم بکشیم.
سال‌هاست که به این نوع سفرهای خبری برای تهیه گزارش عادت کرده‌ام، با این حال، آن‌چه برای من و یا شاید همکارانم هرگز تکراری نمی‌شود، لمس سختی‌ها و تلاش‌های بی‌وقفه همنوعانی است که خود را وقف کار شریف گازرسانی، پالایش، انتقال و ... کرده ولی در عین حال، همچنان با رویی گشاده از تو استقبال می‌کنند.
به محض رسیدن به پالایشگاه، با استقبال دوستان روابط عمومی مجتمع گاز پارس جنوبی برای شرکت در جلسه هیأت رئیسه مجتمع گاز پارس جنوبی با معاون وزیر نفت در امور گاز، راهی گالری پالایشگاه سوم می‌شویم تا به گزارش عملکرد این مجموعه بزرگ پالایشگاهی در ارتباط با آمادگی ورود به فصل زمستان، گوش فرا دهیم.
سرآمدی عملیاتی در کلاس جهانی؛ چشم‌انداز مجتمع پارس جنوبی در افق
1404
حجم سرمایه‌گذاری در منطقه پارس جنوبی، قریب به 80 میلیارد دلار بوده که این سرمایه‌گذاری در سخت‌ترین شرایط و علیرغم اعمال تحریم‌ها صورت گرفته است.
نخستین سخنران این جمع، هادی هاشم‌زاده فرهنگ، مدیرعامل شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی بود که ضمن تبریک به مناسبت فرا رسیدن هفته وحدت و میلاد رسول اکرم (ص) با بیان این مطلب، اظهار داشت: بحث مهم‌تر از این میزان سرمایه‌گذاری در این مجتمع، تبدیل آن به دارایی، تجهیزات و تأسیسات در کل شرکت ملی گاز ایران بوده که با هدف خدمت‌رسانی به مردم انجام شده است.
وی با گرامیداشت بیست و سومین سالگرد تأسیس مجتمع گاز پارس جنوبی ادامه داد: در حال حاضر پارس جنوبی در دو سایت 1 در عسلویه و 2 در کنگان مشغول فعالیت است، که با راه اندازی نخستین واحد فرآورش گاز در فاز 14 پارس جنوبی، به گامهای نهایی توسعه نزدیک می شویم.
هاشم‌زاده فرهنگ ارزش آفرینی حداکثری از منابع گازی منطقه و ایفای نقش محوری در تأمین پایدار انرژی پاک و اقتصادی مورد نیاز کشور را فلسفه وجودی پارس جنوبی خواند و گفت: بر این اساس، سرآمدی عملیاتی در کلاس جهانی با افزایش تولید محصولات با ارزش افزوده ای بالاتر، چشم انداز مجتمع پارس جنوبی در افق 1404 است.
مدیرعامل شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی با بیان اینکه تولید گوگرد به عنوان یکی از برترین محصولات این شرکت، سال گذشته از مرز 690 هزار تن گذشت، تصریح کرد: این در حالی است که محصول خاص مجتمع پارس جنوبی که همان ماده بودار کننده یا ادورانت است، برای 640 هزار لیتر برای سالجاری هدف گذاری شده که در 6 ماهه نخست سال، تولید آن به 240 هزار لیتر رسید.
وی افزود: هم اکنون با توجه به این که از منظر انرژی، گاز در سبد انرژی های فسیلی کشور، سهمی بالای 73 درصد دارد و 50 درصد آن به مجتمع پارس جنوبی اختصاص دارد، چنین برآورد می شود که هر فاز این مجتمع یک درصد روی رشد ناخالص ملی تاثیر دارد.
فرهنگ در پایان با بیان اینکه میزان فرآورش گاز در حال حاضر، حدود 560 میلیون متر مکعب در روز است، گفت: این در حالی است که توان فعلی مجتمع در بخش تولید گاز مایع 21 هزار تن در روز، میعانات گازی 760 هزار بشکه و اتان 15.400 تن در روز است.
پارس جنوبی؛ گرانیگاه توسعه انرژی کشور
پارس جنوبی؛ گرانیگاه توسعه صنعت گاز و انرژی کشور است.
دومین سخنران این جمع، مجید چگنی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران بود که در نشست با هیأت رییسه این مجتمع، ضمن عرض تبریک به مناسبت فرارسیدن هفته وحدت و میلاد رسول اکرم (ص)، با بیان این مطلب، اظهار داشت: به علت اهمیت و اتکاء تأمین انرژی کشور به این منطقه، مسائل پارس جنوبی در بالاترین سطوح نظام رصد و پیگیری می‌شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر، از ۱۳ پالایشگاه موجود در مجتمع گازی پارس جنوبی، ۱۲ پالایشگاه در حال بهره برداری و تنها یک پالایشگاه فاز ۱۴ در حال ساخت است و این در حالی است که هم اکنون، ظرفیت تولید روزانه گاز شیرین بیش از ۵۶۰ میلیون مترمکعب در روز و ظرفیت تولید روزانه گاز ترش این مجتمع ۸۰ میلیون مترمکعب در روز است و این یعنی مجتمع پارس جنوبی ازجایگاه ویژه ای برخورداراست.
چگنی با بیان این که افتخار ما این است که در کنار شما برای تحقق اهداف عالیه کشور کوشا باشیم، ادامه داد: با خطرات بالقوه و شرایط حساس عملیات کاملاً آشنا هستم و از همین رو از صمیم قلب به همه ارکان فعال در منطقه پارس جنوبی احترام می‌گذارم.
وی افزود: همان طور که می دانید، کشور وابسته به انرژی پاک گاز است و نتایج تلاش های شما کاملا در زندگی مردم مشهود، بنابراین وقتی انسان بتواند مثل شما دسترنج کار خود را ببیند، احساس می کند سرمایه بی بدیل عمرش به هدر نرفته است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان این که زحمات کارکنان مناطق عملیاتی با معیارهای مادی قابل اندازه‌گیری نبوده و محرومیت های کارکنان و خانواده های آنان با هیچ معیار مادی جبران شدنی نیست، اظهار کرد: بنابراین حل مسایل و مشکلات خانواده‌های کارکنان در مناطق عملیاتی را وظیفه خود می دانیم و همه توان و بضاعت خود را برای حل مسائل آنان به کار خواهیم بست.
وی ادامه داد: همیشه سختی کار عملیات، نیروهای فعال در منطقه را خالص و منزه می کند و باعث می شود تا بین همکارانی که در مناطق عملیاتی کار می کنند، پیوند عمیق و عاطفی شکل گیرد که فراموش شدنی نیست؛ پیوندی که مشابه آن را فقط می شد در میان رزمندگان دفاع مقدس مشاهده کرد.
چگنی تمام مسئولیت‌ها را امانت مردم در دست کارکنان دانست و گفت: از همه مدیران و کارکنانی که به سهم خود این صنعت عظیم را رشد و توسعه داده و برای مدتی به دست ما سپرده‌اند، تقدیر و تشکر می‌کنم؛ امانتی که ما نیز پس از مدتی آن را باید به دست آیندگان بسپاریم.
معاون وزیر نفت در امور گاز در پایان، اظهار داشت: فراموش نکنید که نقش شما در حیات این کشور، بسیار تاثیرگذار است، پس دقت نظر شما در انجام کارها با هدف خدمت رسانی به مردم، باید از اوجب واجبات و اولویت اصلی سازمان باشد.
تلاشی که گرما و امید می‌آفریند
پس از این نشست، با گروه مدیران به بازدید از پالایشگاه‌ها و منطقه رفتیم تا از نزدیک در حد توان و تا آن‌جا که چشم اجازه می‌دهد، تصاویری را در ذهن خود حک و سپس به دیگران منتقل کنیم که گویای تلاش عزیزانی باشد که شب و روز ندارند تا مردم در اقصی نقاط کشور، بتوانند زمستان آرامی را پشت سر بگذارند.
بارها و بارها از این منطقه دیدن می‌کنی، محو این همه کار و تلاش که گویی همانند یک فیلم، روی دور تند گذاشته‌اند می‌شوی و نهایتاً به این نتیجه می‌رسی که؛ عسلویه اما تو را تنها به میهمانی پرصدای لوله‌ها و خاک دعوت می‌کند تا جمعی دیگر از هموطنان در کنار جوش و خروش این میهمانی، طی سفری بلند و پر پیچ و خم، از نعمتی بهره‌مند شوند که آسایش و رفاه را برای آنان به ارمغان می‌آورد.
اما دومین روز این بازدید از صبح زود به بازدید از پالایشگاه‌های هشتم و اول و واحد اودورانت گذشت. توضیحات دوستان در بخش‌های مختلف، نشان از تلاش و کار دسته‌جمعی داشت و البته در کنار آن، صحبت درخصوص وضعیت نیروی انسانی که معاون وزیر نفت، به شدت پیگیر آن است.
واحد بودارکننده گاز در پالایشگاه اول میهمان سخنان وزیر نفت در امور گاز هم بود. افتخاری که ایران را جزو کشورهای تولیدکننده این ماده در جهان معرفی کرد.
افزایش ظرفیت تولید ادورانت تا دو سال آینده به 1100 تن در سال
ماده بودارکننده گاز مصرفی کشور در تمام سال‌هایی که از عمر صنعت گاز ایران می‌گذرد، از طریق واردات از دو کشور تأمین می‌شد و این در حالی است که اکنون با احداث واحد صنعتی تولید این ماده در پالایشگاه اول پارس جنوبی، ایران به عنوان سومین کشور تولیدکننده ماده بودارکننده در دنیا شناخته می‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در در دومین روز سفر به عسلویه در بازدید از پالایشگاه اول پارس جنوبی و واحد ادورانت، با بیان این مطلب، اظهار داشت: یکی از مزیت‌های مهم طرح تولید واحد بودارکننده گاز طبیعی (مرکاپتان) آن است که با توجه به این که طی سال‌های اخیر، مشکلات و موانعی که عمدتاً بواسطه محدود بودن تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان خارجی، در تأمین مواد بودارکننده گاز ایجاد شده بود را با همت و تلاش متخصصان شرکت ملی گاز ایران از سر راه برداشت؛ چراکه بر اساس استانداردهای بین‌المللی، برای استفاده از گاز طبیعی در مصارف عمومی شهری و روستایی، ضروری است که ماده بودارکننده‌ای به آن اضافه شود.
به گفته چگنی، بر همین اساس و پس از انجام مطالعات امکان‌سنجی تولید این ماده در داخل کشور و اخذ نتایج قابل قبول در مراحل آزمایشگاهی، پایلوت، توسعه و بومی‌سازی دانش فنی، مطالعات طراحی مفهومی و مهندسی پایه به منظور تولید ماده بودارکننده مرکاپتانی با جداسازی این مواد از میعانات گازی ترش در پالایشگاه اول مجتمع گازی پارس جنوبی، با کارفرمایی شرکت ملی گاز ایران و توسط پژوهشگاه صنعت نفت در قالب یک طرح پژوهشی اجرا شد.
وی ادامه داد: بر همین اساس، این شرکت با بهره‌مندی از توان متخصصان، پژوهشگران و شرکت‌های داخلی از طریق شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران نسبت به طراحی، تأمین تجهیزات و احداث واحد تولید ماده بودارکننده گاز طبیعی به ظرفیت ۸۰۰ تن در سال اقدام کرد که به علت اعمال محدودیت‌ها، ظرفیت تولید در نخستین گام، ۲۰۰ تن در سال بود.
چگنی افزود: اما با تلاش متخصصان و با تغییرات اعمال‌شده طی یکسال در خوراک پالایشگاه، ظرفیت تولید در حال حاضر به ۵5۰ تن در سال رسیده و بر اساس پروژه میان‌مدت، قرار است با تغییر خوراک از پالایشگاه سوم که مرکاپتان بیشتری دارد، میزان تولید تا نیمه اول سال آینده به ظرفیت طراحی‌شده برسد.
معاون وزیر نفت در امور گاز با بیان این که طراحی بلندمدت این پروژه که باز هم با پژوهشگاه صنعت نفت است، ما را به تولید بالاتری از این محصول استراتژیک خواهد رساند، گفت: بر اساس این مدل طراحی و با استفاده از تغلیظ خوراک، پیش‌بینی می‌شود ظرفیت تولید این ماده تا دو سال آینده به 1100 تن در سال برسد.
وی با اشاره به تولید ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه میعانات گازی در روز، تصریح کرد: این میزان میعانات گازی علاوه بر تأمین خوراک پتروشیمی‌ها، ما را در بخش بنزین نیز خودکفا کرده است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در پایان، مرکاپتان، به‌عنوان ماده بودارکننده گاز طبیعی را از پایه‌های اساسی ایمنی در صنعت گاز برشمرد و تأکید کرد: با تزریق ماده بودارکننده، می‌توان از نشتی گاز مطلع و مانع از خسارت های مالی و جانی ناشی از نشت گاز شد.
پس از اتمام بازدیدها، راهی ستاد شدیم تا در نشست مدیران و مسئولان ارشد شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، به گزارش‌های ارایه شده از سوی مدیران، گوش فرا دهیم.
استفاده از فناوری‌های نوین برای رسیدن به کلاس جهانی، یک ضرورت است
شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی باید شرکتی در کلاس جهانی شود.
معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در دومین روز سفر به عسلویه در جمع مدیران و مسئولان ارشد شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی پس از استماع گزارش مدیران، با بیان این مطلب، اظهار داشت: این مجموعه همیشه منبع خیر و برکت بوده چه در حوزه تأمین انرژی، چه در حوزه پرورش نیروهای متخصص و چه در باب صادرات خدمات فنی و مهندسی، ولی اکنون زمان آن رسیده تا دورنمای دیگری را برایش متصور شویم.
وی با بیان اینکه برای رسیدن به این کلاس، باید استانداردهای جهانی را رعایت کنیم، گفت: استفاده از فناوری های روز دنیا، از جمله کارهایی است که می تواند ما را به این مهم برساند.
چگنی ادامه داد: باید هوشیار بود و دید در دنیا چه سیستم های جدیدی به کار گرفته می شود تا در کشور ما هم استفاده شود.
معاون وزیر نفت در امور گاز با بیان اینکه استانداردهای مدنظر مجتمع باید فراتر از استانداردهای منطقه ای و ملی باشد، گفت: باید در مجتمع گازی پارس جنوبی، با استانداردهای بین المللی حاکم باشد تا به عنوان یک برند جهانی بر تولیداتش افتخار کند.
وی توجه بهHSE ، بازرسی فنی و موارد ایمنی را یکی دیگر از موضوعات مهم رسیدن به استانداردهای بین المللی عنوان و تصریح کرد: توجه ویژه به هر بخش، نیاز به تلاش بیشتر ما دارد ولی نتیجه آن، مسلما دستیابی به جایگاهی است که نظام را سربلند می کند.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در پایان، با بیان اینکه سازمان باید پویا باشد تا اصالت آن تضمین شود، گفت: بخشی از سرمایه عظیم کشور که متعلق به همه مردم است، در منطقه پارس جنوبی قرار گرفته و باید حفظ شود، بر همین اساس، از تمامی تلاش‌ها و فعالیت‌هایی که موجب سرآمدی و رسیدن به کلاس جهانی شرکت می‌شود، به شدت حمایت می‌کنم.
کلام آخر
از گاز به‌عنوان موتور پیشران توسعه یاد می‌شود؛ چراکه تامین انرژی صنایع، واحدهای تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی، یکی از اصلی‌ترین زیرساخت‌های توسعه متوازن است.
بدون انرژی پایدار، ارزان و در دسترس، ریل‌گذاری برای توسعه، امری محال به حساب می‌آید. این موضوع در جهان نیز به خوبی مشاهده می شود و ما شاهد آن هستیم که چگونه جهان برای رسیدن به توسعه پایدار، تشنه انرژی است.
پس به یاد داشته باشیم که گاز این عطیه الهی، در پوشش گازرسانی به شهرها و روستاهای کشور، مسئولیتی عظیم برگردن ما نهاده تا با فرآورش و رساندن آن به مردم خوب کشورمان، ذره‌ای از دین خود را به آنان ادا کرده باشیم. امید آن که در این راه، با بهینه مصرف کردن گاز و سپردن این منبع پاک انرژی به نسل آتی، همچنان پایدار و استوار بمانیم.